لفور سلاملفور دوست داشتنی و زیبا

نقشه استان مازندران به تفکیک شهرستان

وجه تسمیه و تاریخچه

سوادکوه در دوران مختلف تاریخ، محدوده ثابتی نداشته و همواره حدود و مرز آن در اثر، اقتصادی و سیاسی تغییر یافته‌است.کشفیات باستان‌شناسی بهمراه اسناد و مکتوبات تاریخی حاکی از آن است که سوادکوه از نواحی کهن طبرستان وایران بوده و انسجام بافت اجتماعی و فرهنگی آن در دوران ریشه دارد. این ناحیه همواره در تعیین مسیر تاریخ طبرستان حضور مؤثر داشته و مورد توجه حکام دولت مرکزی بوده‌است. مورخینی مانند ابن اسفندیار تا قبل از قرن دهم هجری قمری آنرا جزئی از تپورستان در ایالت آذربایجان، از جنوب تا نواحی ری، قومس و دامغان وسعت داشت.

ایالت فرشوادگر که در آثار مورخینی نظیر ، ابن اسفندیار، و کتاب اوستا از آن یاد شده ترکیبی از واژه‌های تبری فرش به معنی دشت و جلگه، واد به معنی کوه و گر به معنی دریا ذکر شده‌است. در برخی دیگر از منابع تاریخی مانند التدوین آمده که نام پتشخوارگر و فریدون پادشاه پیشدادی، پیکاررستم پهلوان مشهورشاهنامه فردوسی با دیوان مازندران و عبوراسکندر مقدونی در جنگ باداریوش سوم پادشاه ایران آخرین پادشاه هخامنشی در این ناحیه روی داده‌است.

در روایات شاهنامه فردوسی و اوستا، کتاب دینی پیروان آئین زرتشت آمده‌است که سوادکوه در گذشته محل زندگی انسانهای متمدنی بوده که آئین دیوسنائی داشته واژهائی نظیر دیوا، دی، دا که اکنون نیز در زبان بومیان این نواحی رایج می‌باشد، از آن روزگاران به یادگار مانده‌است. نشانه هائی نیز از آئین میترائیسم ومهر پرستی در قرون اولیه میلادی و اواسط حکومت پادشاهان ساسانی، در این ناحیه وجود داشت. در زمان آخرین پادشاه ساسانی ایران، حکومت سرزمین سوادکوه به به او اعطا گردید.

ساکنین این ناحیه بدلیل وضعیت طبیعی منطقه در بدو ورود سپاهیان عربها به ایران، سالیان متمادی با آنها و عوامل خلفای اموی مبارزه کرده و حتی تا سخن می‌گفته و باخط پهلوی کتابت می‌کرده‌اند. کتیبه ای نیز به خط پهلوی ساسانی در بنای باستانی برج لاجیم بر جای مانده مربوط به است. سرانجام اهالی منطقه با اختیار و تسلط کامل دین جدید را پذیرفته و به اسلام علوی روی آوردند. عده‌ای از مورخین بهمین دلیل سوادکوه را کوه سیاه معنی کرده و بر این عقیده‌اند که [[اعراب[[ در طی سالها مبارزه با مردم این ناحیه شکست خورده و بدلیل هراس ناشی از و

در عهد خلافت مأمون خلیفه عباسی، . این کوه بخشی از کوههای خوانده می‌شد و اکنون نیز همین نام در سوادکوه وجود دارد.

در برخی از اسناد و مکتوبات تاریخی بجای مانده از جمله ، سوادکوه را همان ناحیه مشهور

درهمین کتاب ذکر شده که تا زمان، ششمین پادشاه پیشدادی ایران، سوادکوه جزء اقطار مازندران در حوزه فرشوادگر بوده و فریدون در ناحیه است.

در تحولات اجتماعی و تاریخی بعد از تا اواخر قمری نیز همواره نام سوادکوه بعنوان منطقه‌ای امن و محفوظ مطرح بوده‌است. بهمین دلیل باید اذعان داشت که ، اجتماعی و تمدن غنی و باستانی این منطقه به سنت دیگر مناطق کشور در طی فراز و نشیبهای تاریخ دچار

نام این منطقه از واژه سو، زئو، دئو، گرفته شده که معادل واژه فارسی واژه باستانی دیده می‌شود.

درحال حاضر نیز اهالی منطقه کوههای صاف و عاری از درخت را ساکو می‌خوانند که مخفف کلمه سات کوه یا کوه صاف می‌باشد.

عده‌ای نیز بر این عقیده‌اند که نام سوادکوه از کوه سوات گرفته شده که در جنوب شرقیروستای چرات در دهستان ولوچی واقع شده و در ارتفاعات آن آثاری از تمدن قدیم مشاهده می‌شود که احتمالا بدلیل استقرار حاکمان قدیم سوادکوه بر جای مانده‌است.

با توجه به اینکه واژه سات با دگرگونی واژه سئو یا دئو پدید آمده و به معنی صاف روشن در جملات بکار می‌رود بهتر آن است که نام سوادکوه را بر گرفته از واژه سات کوه یا کوه صاف و بدون درخت بدانیم. در حال حاضر نیز واژه‌های سات روآر به معنی آب زلال و روشن، سئو درکا به معنی زلال و صاف، ذیب لا به معنی روشن و درگویش بومیان منطقه بکار می‌رود.

عده‌ای از

در بر خی از اسناد و کتب تاریخی اسامی دیگری مانندقارن کوه، ، و گلابی نامیده که علت آن معلوم نیست. [[پرونده: |left|thumb|تصور سه خط طلا در شهرستان سوادکوه]] تاحدود 1قرن پيش اقتصاد عمده مردم سوادكوه دامپروري بوده وبا زندگي عشايري وكوچ نشيني امرار معاش ميكردند كه هنوز بازماندگان اين نسل درگوشه وكناره اين منطقه باهمان سبك ساده زندگي به چشم ميخورند اما با تاسيس راه آهن و كشف رگه هاي زغال سنگ در كوههاي سوادكوه و پيامد آن احداث معادن استخراج زغال سنگ و ترانسفر آن بكمك لوكوموتيو به اصفهان سبك جديدي در كسب درآمد مردم و تغيير زندگي كوچ نشيني به زندگي كارگري و مقرري بگيري معادن بوجوآورد.مجموعه معادن كارسنگ،كارمزد، تاريك دره و... ازين قبيل ميباشند.رونق سوادكوه نيز ازهمان زمان شروع شد تا اينكه در اواسط دهه 70 بدليل بي كفايتي برخي مديران شركت البرز مركزي و واگذاري بي حساب و كتاب بيت المال به بخش خصوصي، اين شركت عظيم كه با دستان پينه بسته كارگران بومي قوت گرفته بود به بن بست رسيد... آثار ركود شديد اقتصادي وفقر مردم سوادكوه واعتياد فراگير جوانان ناشي از همين به تاراج بردن شركت و اموال آن توسط بخش خصوصي و صدالبته لابي مديران ومسؤلان وقت ميباشد.

تقسیمات کشوری

شهرستان سوادکوه از دو بخش به نامهای بخش مرکزی وشیرگاه و چهار شهر بترتیب اهمیت۱-پل سفيد ۲-شیرگاه ۳-الاشت و۴-زيراب تشکیل شده‌است. این شهرستان در مجموع از شش دهستان بنامهای سرخ کلا با بیست آبادی، کردآباد، راستوپی با ۶۹ آبادی، ولوپی با ۵۲ آبادی، کسلیان با ۱۷ آبادی، شرق و غرب شیرگاه با ۳۱ آبادی و دهستان لفور با ۲۹ آبادی تشکیل شده‌است.

• بخش مرکزی شهرستان سوادکوه
  • دهستان راستوپی
  • دهستان سرخکلا
  • کردآباد
  • دهستان ولوپی
  • دهستان کسلیان

شهر: پل سفید، زيرآب، آلاشت

• بخش شیرگاه
  • دهستان شرق و غرب شیرگاه
  • دهستان لفور

شهر: شیرگاه

ترتیب اهمیت شهرهای شهرستان سوادکوه بر اساس تقسیمات سیاسی : ۱- پل سفید

۲- زیراب

۳- شیرگاه

۴- آلاشت می‌باشد.

مراکز تاریخی و باستانی

محله قدیم آلاشت

محله قدیمی آلاشت، زادگاه رضاشاه سرسلسله دودمان پهلوی در ۱۸ کیلومتری زیرآب (منطقه سوادکوه) قرار دارد. آلاشت در منطقه‌ای کوهستانی وجنگلی واقع شده و خانه‌های آن اغلب از خشت خام ساخته شده و بام آنها نیز با تخته پوش پوشانده شده‌است. کوچه‌های این محله، باریک، سنگی و شیب تندی دارند. آلاشتی‌ها هر محله از دهشان را به نامی می‌شناسند. زادگاه پهلوی اول در محله پهلوان خلیل قرار دارد که ساختمان آن در اصل دو اشکوبه بوده‌است. اشکوب فوقانی آن در اثر زلزله فروریخته بود که دردوران پهلوی دوم به وسیله سازمان سابق میراث فرهنگی به همان سبک اولیه تجدید بنا شده‌است. این خانه امروزه به عنوان موزه مردم شناسی در خدمت عموم مردم جهت بازدید قرار می‌گیرد.

امامزاده عبدالحق شهر زیراب: این امامزاده ازدیربازبه عنوان یک مکان مقدس برای مردم شهرستان واستان بحساب می‌امده وهرساله شاهدخیل عظیمی ازمهمانان و زایران می‌باشد.هم چنین این امامزاده محل یکی ازبزرگترین میعادگاههای استان مازندران درروزعاشوراست.بگونه ایکه دسته‌های عزاداری ازشهرهاوروستاهای اطراف بسمت شهرزیراب ومحل امامزاده درمرکزشهرروانه می‌گردند.

قلعه کنگلو

این قلعه به فاصله تقریبی ۲۰ کیلومتری در جنوب شرقی دوآب (منطقه سوادکوه) درنزدیکی روستای کنگلو بر بالای صخره‌ای قرار دارد که قسمت اعظم آن با گذشت زمان وعوامل مخرب جوی از بین رفته‌است. نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می‌دهد که درقسمت میانی و طرفین آن، برج‌های دیده بانی تشکیل شده‌است. فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده بود که قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است.

برج لاجیم

برج لاجیم در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری است.

این بنای تاریخی در خارج از یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می‌دهد. ورودی این بنای آجری در سمت شرق است و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق‌نما تزئین شده است. در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرار گرفته است. این دو کتیبه بشکل زیبایی با آجرهای تراش‌خورده در زمینه‌ای از گچ سفید نصب شده‌اند کتیبه با خط کوفی نام کیا اسماعیل ابوالفوراس شهریار ابن عباس صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ هجری قمری را نشان می‌دهد. جاده دسترسی به روستای لاجیم از شهر زیرآب آغاز می‌شود و پس از طی یک مسافت 27 کیلومتری به سر گردنه مرتفعی می‌رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می‌گردد. مدتی است که قرار است قسمت های داخلی این برج مورد مرمت قرار بگیرد و در داخل بنا داربستهایی کار گذاشته شده است ولی به طور مسلم هنوز تعمیرات جدی صورت نگرفته. نکته دیگر وجود یک مقبره در داخل بنای برج است. به گفته اهالی این مقبره مربوط به یکی از امام زادگان است. محوطه اطراف برج در واقع فبرستان لاجیم است. که محل تدفین متوفیان روستا است. در این روزها به دلیل در پبش بودن برنامه یادواره گرامیداشت شهدا در لاجیم بنای یادبودی در کنار برج لاجیم در حال ساخت است. هنوز این بنای یادبود کامل نشده است.

پل ورسک

این پل در زمان رضاشاه، بر روی دره ورسک منطقه سوادکوه ساخته شد و در زمان جنگ جهانی دوم به پل پیروزی معروف شد. پل ورسک با دهانه‌ای به طول ۶۶ متر و ارتفاع ۱۱۰ متر یکی از بزرگترین شاهکارهای مهندسی طول خط آهن شمال است.

بابک محله

این محله در نزدیکی یکی از دهات اطراف سوادکوه بوده و نام قدیم ان گلپور ده است.

برج رسکت

برج زیبای اسپهبدان مازندران که بر روی آن کتیبه‌ای به دو خط پهلوی و کوفی وجود دارد.

برج باوند

برج بسیار زیبای آل باوند از اسپهبدان مازندران در ابتدای ورودی منطقه سرخ آباد (شامل روستاهای وسیه سر، قلک، پشت کل، زیارت سر، سنگ سرک، ارژنگ سر، وندچال، مالیدره و...) سوادکوه قرار دارد. این برج شبیه مهره رخ در شطرنج است.برج مزبور توسط پرفسور شروین باوند باز سازی شده است.هم اکنون در بین اهالی منطقه فوق به نام گنبد معرف می باشد. [۱] برج گنبد ورودی روستاهای زیبا و ییلاقی نظیر وندچال ات